در این مقاله سعی داریم به برخی از اصول گزارش نویسی مهندس ناظر اشاره کنیم، با ما همراه باشید.
بر اساس بند 13-2 – مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، ناظران موظفاند عملیات ساختمانی را که توسط مجری و تحت نظارت آنها احداث میشود در حیطه صلاحیت مندرج در پروانه خود ازلحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه، نقشهها، محاسبات و مشخصات فنی منضم به آن و مقررات ملی نظارت کرده و در پایان کار، مطابقت عملیات اجرایی ساختمان را با مدارک فوق،گواهی نمایند. و از طرفی طبق تبصره 7 ماده 100 قانون شهرداریها – مهندسان ناظر موظفاند نسبت به عملیات اجرایی ساختمانی که به مسئولیت آنها احداث میگردد ازلحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه، نقشهها و محاسبات فنی ضمیمه آن مستمراً نظارت کرده و در پایان کار مطابقت ساختمان با پروانه و نقشه و محاسبات فنی را گواهی نمایند.
از مواد قانونی فوق میتوان نتیجه گرفت، وظیفه مهندس ناظر ، گزارش دادن انطباق یا عدم انطباق عملیات اجرایی ساختمان با نقشه های مصوب می باشد . هر چند این وظیفه ساده به نظر می رسد ولی مهندسین ناظر بسیاری هستند که بدلیل عدم رعایت اصول گزارش نویسی ، گرفتار زندان و یا مجبور به پرداخت مبالغ زیادی به عنوان دیه و یا جریمه نقدی شده اند .
در همین راستا اصول گزارش نویسی مهندسی ناظران را برای شما شرح میدهیم و توصیه میشود حتماً رعایت کنید :
۱: مخاطب شما در گزارشات ، مرجع صدور پروانه باشد.
برخی مهندسان ناظر ، گزارش خود را خطاب به سازمان استان می نویسند ، در حالی که مهندس ناظر باید گزارش خود را خطاب به شهرداری منطقه بنویسد . یعنی حتماً جمله خود را با : ” به اطلاع شهرداری محترم منطقه . . . . می رساند “شروع کند .
۲: گزارش خود را در زمان مقرر ثبت نمایید.
به عنوان مثال مهندس ناظر نمی تواند گزارش تخلف سقف اول را در سقف سوم به مرجع صدور پروانه اعلام نماید . زیرا مالک می تواند مدعی گردد ناظر به وظیفه خود ، که نظارت مستمر می باشد عمل نکرده و اگر در موعد مقرر به این تخلفات اشاره می کرد ، در جهت رفع آن اقدام میکرد و در صورت شکایت کردن مالک ، ناظر نیز درصدی از تقصیر را به خود اختصاص خواهد داد .
این توضیح خالی از اهمیت نیست که حتی اگر مهندس ناظر گزارش تخلف را خارج از زمان مقرر شده ، ثبت نماید ، قدرت این گزارش در جای خود باقی بوده و مالک باید نظر ناظر را جلب نماید . اما در هر صورت ناظر دچار تخلف انتظامی شده و در شورای انتظامی و دادگاه ، یکی از مقصرین پرونده خواهد بود .
۳: حتماً مستندات موجود ( دستورکار ، نامه و … ) را پیوست گزارش کنید.
مهندس ناظر باید در روند اجرای ساختمان در جمع آوری مستندات لازم مانند عکس ، فیلم ، مکاتبات بین ناظر و محاسب ، دستورکار و . . . اقدام نموده و در زمان لازم از آنها به نفع خود استفاده نماید . ناظر می تواند این مستندات را به پیوست گزارش خلاف دار به مرجع صدور پروانه و سازمان استان تحویل دهد .
فرم گزارش مرحله ای نظارت ساختمان
۴: به هیچ عنوان در تخلفات فنی ، دستور توقف عملیات را صادر نکنید.
اگر مهندس ناظر به دلایلی غیر از ایمنی و مخاطرات جانی ، کار را تعطیل نماید مالک می تواند با مطرح کردن این موضوع که با تعطیل شدن کارگاه باید سود بانکی و یا جریمه دیرکرد بپردازد و این تعطیلی به مالک ضرر مالی وارد کرده ، مطرح نماید .
۵ : به هیچ عنوان در گودبرداری ها دستور توقف صادر نکنید.
در صورت تعطیلی کارگاه و ریزش دیواره ها و خسارات جانی یا مالی ، مهندس ناظر یکی از مقصران حادثه خواهد بود . در این مواقع ناظر باید با آرام کردن جو کارگاه در جهت ایمن سازی دیواره و اجرای سازه نگهبان برآید .
آشنایی با نحوه گزارش نویسی و متون حقوقی
بسیار پیش می آید که در طراحی و ترسیم نقشه اشتباهاتی رخ دهد.
شرایطی پیش می آید که نمی توان ساختمان را دقیقا مطابق نقشه ها اجرا کرد.
نکات بسیاری هستند که در نقشه های ساختمانی وجود ندارند.
حتی بعضی از جاها هست که ضوابط نیز، مسکوت مانده است.
در همه این موارد، همه چیز بستگی به نظر مهندس ناظر ساختمان دارد و او باید تصمیم بگیرد و مسئولیت تصمیماتش را نیز بپذیرد.
مطابق مقررات ملی ساختمان، اجرای ساختمان باید به دست مجری انجام شود . مهندس ناظر باید بر کار مجری نظارت کند. اما متاسفانه، در حال حاضر بسیاری از پروژه ها فاقد مجری هستند و یا مجری آن ها صوری است. در این شرایط وظایف مهندس ناظر ساختمان دو چندان است.
معمولاً پروژه های کوچک فاقد مجری هستند. شاید برخی تصور کنند، پروژه های کوچک، برای مهندس ناظر ساختمان، چندان مشکل ساز نیستند. اگر اینگونه فکر کنیم متاسفانه کاملاً در اشتباه هستیم. کافی است، سری به سازمان نظام مهندسی بزنیم. بیشتر پرونده ها در شورای انتظامی، مربوط به همین پروژه های کوچک هستند.
اگرچه با ابلاغ سازمان نظام مهندسی، ناظرین می بایست مالکان را ملزم به بکارگیری مجریان ذیصلاح کنند. اما در این فقره کاری که سازمان نظام مهندسی خود باید انجام دهد، به گردن ناظران انداخته است.
مهندس ناظر در شرایطی که تقریبا هیچ پشتیبانی از جانب سازمان نمی شود باید یک تنه به جنگ مالکان و سازندگان و پیمانکاران و شهرداری ها برود.
خیلی از مواقع مالکان به هیچ وجه زیر بار این کار نمی روند و ناظر یا باید با همین شرایط پروژه را قبول کند یا انصراف بدهد و مجددا در صف طولانی ارجاء نظارت قرار بگیرد.
سال های ابتدایی ورود به حرفه مهندسی، برای یک مهندس، سال های خطیری است. تجربه کم در کار، احتمال اشتباه را زیاد میکند. بعضی اشتباهات ممکن است خسارات سنگینی به بار بیاورد. خساراتی که شاید تا چندین سال جبران آن طول بکشد یا هرگز جبران نشود.
توانایی تحلیل نقشه ها مهارت نقشه خوانی از مهارت های ابتدایی و ضروری برای یک مهندس عمران هست. برای هر ساختمان ۴ دسته نقشه تهیه می شود: نقشه های سازه، نقشه های معماری ، نقشه های تاسیسات برقی و نقشه های تاسیسات مکانیکی
برای مهندسین عمران و معماری، نقشه های سازه و معماری اهمیت بیشتری دارد.
آشنایی با گزارشات نظارت ساختمان
نامه نگاری اداری و نوشتن متون حقوقی از مهارت های مهمی است که به آن پرداخته نمی شود. یکی از حساس ترین متون حقوقی، گزارشات نظارت ساختمان است. تنها ابزار قانونی مهندس ناظر برای اینکه بتواند، وظیفه اش را انجام دهد، گزارشاتی است که به شهرداری ارسال میکند.
در واقع تنها ابزاری که ناظران ساختمان در ساخت و ساز شهری با استناد به آن می توانند ثابت کنند که به وظایف قانونی خود عمل کرده اند، خروجی های ایشان یا مکاتباتشان می باشد. مکاتباتِ مهندسینِ ناظر، شامل دستور کارها، گزارشات مرحله ای و نامه هایی است که در دوره نظارت خود از شروع به کار تا پایانکار به مراجع ذیصلاح اشخاص حقوقی و حقیقی ابلاع می نماید.
مهندس ناظر:
مهندس ناظر شخص حقیقی یا حقوقی دارای پروانه اشتغال بکار معتبر درزمینهٔ نظارت از وزارت راه و شهرسازی است که در حدود صلاحیت و ظرفیت مندرج در پروانه اشتغال به کار، بر اجرای صحیح عملیات ساختمانی نظارت میکند.
هرکدام از مهندسین ناظر بهعنوان یکی از اعضای گروه نظارت محسوب گردیده و هرکدام برای عملکرد صحیح امور نظارت میبایست وظایف خود را شناخته و مطابق با آن عمل نمایند.
مهندس ناظر هماهنگکننده از بین یکی از مهندسین ناظر عمران و یا معماری انتخاب میگردد.
ناظرهای چهارگانه میبایستی گزارشها مراحل خودشان را به ناظر هماهنگکننده تحویل بدهند و ناظر هماهنگکننده میبایستی این گزارشها را در دفاتر خدمات الکترونیک شهر ثبت نماید.
تعریف ناظر هماهنگ کننده:
مذاکره با صاحب کار و کسب اطلاع از برنامه وی برای اجرای ساختمان به اتفاق سایر مهندسان ناظر و مستند سازی آن
کنترل و حصول اطمینان از اجرای ساختمان توسط سازنده ذی صلاح مندرج در پروانه ساختمان
حصول اطمینان از حضور و فعالیت رئیس کارگاه و مسئول ایمنی حسب الزام مقررات ملی ساختمان
کنترل و حصول اطمینان از وجود اسناد کارگاهی در محل کارگاه شامل نسخه ای از نقشه های مصوب و پروانه ساختمان
کنترل و حصول اطمینان از تهیه تابلو کارگاه ساختمان طبق نمونه ارائه شده و نصب آن در محل مناسب در تمام مدت اجرای کار
اخذ برگ انطباق ملک با اسناد ثبتی و مشخصات و حدود اربعه قانونی و نقشه های مصوب از صاحب کار
بررسی انطباق نقشه ها با یکدیگر و با محل زمین و اعلام مغایرت ها به شهرداری، سازمان استان و صاحب کار و سازنده و سایر مهندسان ناظر
کنترل رعایت بهداشت، ایمنی و حفظ محیط زیست، مطابق با ضوابط لازم الاجرا در تمام مراحل اجرا و هماهنگی در زمینه های تخصصی با سایر ناظران و ارائه تذکر کتبی در صورت لزوم به سازنده و صاحب کار
بررسی تدارکات انجام شده توسط صاحب کار و برنامه پیشنهادی سازنده و ماشین آلات و تجهیزات و نیروی انسانی پیش بینی شده برای اجرای ساختمان و اظهار نظر در خصوص آن به اتفاق سایر مهندسان ناظر
تنظیم برنامه نظارت بر اجرای ساختمان در چهارچوب برنامه تفصیلی اجرای کار که توسط سازنده ارائه می شود و اعلام موارد به هر یک از ناظران حسب مورد (هماهنگ با برنامه اجرا)
اعلام تاریخ های تعهد و مواعد ضروری انجام وظایف مورد تعهد به صاحب کار، سازنده و سایر ناظران
بررسی صلاحیت هر یک از عوامل دست اندرکار پروژه
ارتباط مستمر و پیوسته با ناظران دیگر و اطلاع به آنان برای حضور در کارگاه در مواقع لزوم (این امر نافی حضور مستمر ناظران در کارگاه نیست. در صورتی که عدم حضور یکی از ناظران در کارگاه موجب توقف عملیات اجرائی شود، ناظر هماهنگ کننده باید مراتب را سریعاً و به صورت کتبی به سازمان استان اطلاع دهد.(
دریافت تذکرات کتبی و گزارش های هر یک از ناظران حسب مورد
تنظیم و امضای صورتجلسات لازم به اتفاق ناظر یا ناظران مربوطه
تنظیم و امضای گزارش های مرحله ای اجرای ساختمان به اتفاق ناظران ذی ربط و تسلیم آن به مراجع مربوط منطبق با الزامات مبحث دوم مقررات ملی ساختمان
کنترل رعایت حریم ساختمان و فاصله لازم با شبکه برق شهری از طریق هماهنگی با ناظر تاسیسات برق
نظارت :
مجموعه خدماتی که توسط ناظر ساختمان برای حصول اطمینان از انطباق عملیات ساختمانی و تاسیساتی با مشخصات مندرج در پروانه ساختمان نقشه ها محاسبات و مشخصات فنی براساس مقررات ملی ساختمان و اصول مهندسی و رعایط ظوابط ایمنی و حفاظت کارگاه ساختمان انجام میپذیرد.
مدت زمان نظارت:
مدت زمانی که در قرار داد بین ناظر و سازمان استان و صاحب کار برای انجام کار نظارت تعیین میشود این مهلت نمیتواند از مهلت قید شده در پروانه ساختمانی کمتر باشد.
ناظران باید گزارش پایان کار هر یک از مراحل اصلی کار خود را به مرجع صدور پرروانه ساختمان ارائه نماییند.
انواع فرم گزارشات مهندس ناظر
مطابق مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، بند 13-7-2 مهندسین ناظر در هر صلاحیتی باید در مراحل زیر گزارشات خود را صادر کنند:
وضعیت همجواری ها و اعلام شروع عملیات ساختمانی
تائید تحکیم و پایدارسازی همجواریها و پایان پیسازی
اسکلت و سقفهای ساختمان
سفتکاری ساختمان
عملیات تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی
پایان عملیات نازککاری
پایان عملیات روکار تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی ساختمان
نماسازی خارجی
گزارش پایان عملیات نازککاری داخلی
گزارش پایان عملیات اجرایی ساختمان
